Η ψυχολογία του Τένις

Το τένις είναι ένα αρκετά δημοφιλές αλλά και αρκετά απαιτητικό άθλημα. Η ψυχολόγος Κρίστη Μηλιόρδου μας βοηθάει να δούμε το τένις και τις απαιτήσεις του από μία άλλη σκοπιά. Ποιοι είναι οι βασικοί ψυχολογικοί παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν έναν αθλητή και μία αθλήτρια στα γήπεδα του τένις;

Η ψυχολογία του τένις

Κάθε άθλημα έχει κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που το καθιστούν μοναδικό. Αυτό ισχύει ακόμα περισσότερο για το άθλημα του τένις, το οποίο διαφέρει σε πολλά επίπεδα από άλλα αθλήματα. Υπάρχουν αρκετοί λόγοι που οδηγούν σε αυτό το συμπέρασμα, τους οποίους θα αναλύσουμε παρακάτω. Σκοπός του άρθρου, πέρα από την παρουσίαση αυτών των ιδιαιτεροτήτων, είναι η ανάλυση της ψυχολογίας των αθλητών του τένις παράλληλα με συμβουλές βελτίωσης της απόδοσης.

Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του τένις

• Ατομικό άθλημα

Το τένις είναι κατά κύριο λόγο ένα ατομικό άθλημα, όπου οι παίκτες ανταγωνίζονται μεταξύ τους με τη μορφή ένας εναντίον ενός. Τη μόνη εξαίρεση αποτελούν τα doubles, οπού εκεί αγωνίζονται 2 εναντίον 2, αντίθετα με πολλά αθλήματα, όπως το μπάσκετ, το ποδόσφαιρο και το χάντμπολ που είναι ομαδικά και οι παίκτες συνεργάζονται για την επίτευξη ενός κοινού στόχου.

• Σύστημα βαθμολόγησης

Το τένις έχει ένα μοναδικό σύστημα βαθμολόγησης, όπου οι παίκτες πρέπει να συγκεντρώσουν έναν συγκεκριμένο αριθμό πόντων (point, game, set, match) για να κερδίσουν έναν αγώνα. Αντίθετα, άλλα αθλήματα μπορεί να χρησιμοποιούν ένα σύστημα που βασίζεται σε προκαθορισμένη χρονική διάρκεια παιχνιδιού ή σε σημεία όπου κερδίζει η υψηλότερη βαθμολογία.

• Επιφάνεια γηπέδου

Το τένις μπορεί να παιχτεί σε διαφορετικές επιφάνειες, όπως χώμα, γρασίδι και σκληρή επιφάνεια, κάτι που μπορεί να επηρεάσει σημαντικά τον τρόπο που παίζεται το παιχνίδι. Αντίθετα, άλλα αθλήματα παίζονται συνήθως σε μια συγκεκριμένη και αποκλειστική επιφάνεια, όπως ένα γήπεδο μπάσκετ ή ένα γήπεδο ποδοσφαίρου.

• Εξοπλισμός

Ο εξοπλισμός των παικτών του τένις αποτελείται από ένα μοναδικό σετ, που περιλαμβάνει ρακέτες και μπάλες, ειδικά σχεδιασμένες  για το άθλημα.

• Σωματικές απαιτήσεις

Το τένις απαιτεί ένα συνδυασμό σωματικών δεξιοτήτων, όπως η ταχύτητα, η ευκινησία, η δύναμη και η αντοχή. Αντίθετα, σε άλλα αθλήματα μπορεί να δίνεται προτεραιότητα σε συγκεκριμένες σωματικές δεξιότητες, όπως η σωματική δύναμη ή η ευλυγισία.

• Διανοητικές απαιτήσεις

Το τένις απαιτεί υψηλό επίπεδο συγκέντρωσης, στρατηγικής σκέψης και συναισθηματικού ελέγχου. Αυτά τα χαρακτηριστικά είναι σημαντικά για κάθε άθλημα, όμως στο τένις απαιτείται η απρόσκοπτη διατήρησή τους καθόλη τη διάρκεια ενός match, ενώ σε άλλα αθλήματα μπορεί να παίξουν σημαντικό ρόλο και διαφορετικές ψυχολογικές δεξιότητες, όπως η ομαδική εργασία ή η επίλυση προβλημάτων.

Η ψυχολογία του τένις

Η ψυχολογία του τένις είναι ένα σύνθετο πεδίο που περιλαμβάνει τη μελέτη των νοητικών και συναισθηματικών διεργασιών που συμβαίνουν κατά τη διάρκεια ενός αγώνα τένις. Όπως αναφέρθηκε, το τένις είναι ένα σωματικά απαιτητικό άθλημα το οποίο παράλληλα απαιτεί μεγάλη ψυχική ανθεκτικότητα, εστίαση και στρατηγική σκέψη. 

Παρακάτω ακολουθούν μερικοί από τους βασικούς ψυχολογικούς παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν την απόδοση ενός παίκτη στο τένις:

• Ο ρόλος της Αυτοπεποίθησης

Οι παίκτες του τένις χρειάζεται να έχουν εμπιστοσύνη στις ικανότητές τους για να μπορέσουν να έχουν καλή απόδοση στο γήπεδο. Αυτή η αυτοπεποίθηση προέρχεται από την πρακτική εξάσκηση, την εμπειρία από αγώνες αλλά και τις προηγούμενες επιτυχίες. Είναι πολύ σημαντικό για κάθε αθλητή/ρια να αναγνωρίζει αυτές τις επιτυχίες και να μην τις αντιμετωπίζει ως κάτι δεδομένο και αυτονόητο. Αυτή η αναγνώριση αποτελεί ένα ουσιαστικό βήμα προς την αυτο-εκτίμηση αλλά και την εμπιστοσύνη στις δυνατότητες τους.

• Ο ρόλος της Συγκέντρωσης

Το τένις απαιτεί υψηλό επίπεδο συγκέντρωσης και εστίασης, η οποία χρειάζεται να διατηρείται σε όλη τη διάρκεια του αγώνα. Οι παίκτες πρέπει να είναι σε θέση να μπλοκάρουν συνεχώς τους περισπασμούς και να επαναφέρουν την προσοχή και εστίαση τους, κάτι το οποίο είναι ιδιαίτερα απαιτητικό.

• Διαχείριση Συναισθημάτων

Ο έλεγχος των συναισθημάτων ενός αθλητή τένις, όπως η απογοήτευση ή ο θυμός, είναι πολύ βασικός ώστε να παραμείνει συγκεντρωμένος και να αποδώσει στο μέγιστο. Η συναισθηματική ισορροπία, η οποία συνδέεται με τη διαχείριση όλων των συναισθημάτων (από την απάθεια μέχρι την ευφορία) συνδέεται άρρηκτα με τη διατήρηση της συγκέντρωσης.

• Ψυχική Ανθεκτικότητα

Οι παίκτες του τένις χρειάζεται να είναι ανθεκτικοί απέναντι στις αντιξοότητες. Να μπορούν να διαχειριστούν τυχόν λάθη, αποτυχίες και απώλειες και να διατηρήσουν το κίνητρο και την αυτοπεποίθησή τους. Μια αναπόφευκτη ήττα, ένας τραυματισμός, ένας πρόωρος αποκλεισμός τείνουν να επηρεάζουν την ψυχολογία των παικτών. Αυτό δημιουργεί την ανάγκη της εκπαίδευσης στην ψυχική ανθεκτικότητα και τις στρατηγικές της, ώστε να μπορούν να επιστρέφουν στους στόχους τους.

• Η σημασία της Στρατηγικής σκέψης

Η στρατηγική σκέψη είναι απαραίτητη για έναν αθλητή τένις καθώς και η προσαρμογή της τακτική του με βάση τα δυνατά και τα αδύνατα σημεία του αντιπάλου. Το «διάβασμα του αντιπάλου», η ταχύτητα και η ακρίβεια με την οποία θα γίνει αυτό, επηρεάζουν αρκετά και το παιχνίδι του κάθε αθλητή/ριας.

• Ο ρόλος της Νοερής Απεικόνισης

Οι παίκτες του τένις μπορούν να επωφεληθούν από την τεχνική της νοερής απεικόπισης με οπτικοποίηση των βολών και των κινήσεών τους πριν και κατά τη διάρκεια ενός αγώνα. Η νοερή απεικόνιση μπορεί να τους βοηθήσει να παραμείνουν συγκεντρωμένοι και να ενισχύσει το κίνητρο και την αυτοπεποίθηση τους.

• Η σημασία του Κινήτρου

Οι τενίστες έχουν κίνητρα, τα οποία τους βοηθούν να προπονούνται και να αγωνίζονται όσο το δυνατόν καλύτερα. Τα κίνητρα χωρίζονται σε δυο μεγάλες κατηγορίες, τα εσωτερικά και τα εξωτερικά. Ως παραδείγματα κινήτρων μπορούμε να ορίσουμε τους προσωπικούς στόχους, την επιθυμία για νίκη ή την υποστήριξη της ομάδας ή και των προπονητών τους.

Συνολικά, η ψυχολογία του τένις παίζει καθοριστικό ρόλο στην επιτυχία ενός αθλητή/ριας στο γήπεδο. Αναπτύσσοντας νοητικές δεξιότητες όπως η βελτιωμένη αυτοπεποίθηση, η εστίαση, ο συναισθηματικός έλεγχος, η ανθεκτικότητα, η στρατηγική, η νοερή απεικόνιση και τα εσωτερικά κίνητρα, οι παίκτες μπορούν να βελτιώσουν την απόδοσή τους και να πετύχουν τους στόχους τους.

 

Κρίστη Μηλιόρδου
Ψυχολόγος, MSc, MBA
Γνωσιακή Ψυχοθεραπεία
Mental Performance Coach